W najbliższy poniedziałek (11 czerwca) w samo południe na Zamku Książąt Pomorskich otwarte zostaną dwie nowe wystawy: Cela Czarownic oraz Gabinet Lubinusa. Dwa dni później (13 czerwca) odbędzie się wykład w ramach cyklu „Wokół Zamku”, na którym omówiona zostanie tzw. mapa Lubinusa.
Uroczyste otwarcie obu ekspozycji zaplanowano w najbliższy poniedziałek (11 czerwca) o godzinie 12.00 (Galeria Gotycka). Od 12 czerwca wystawy będzie można oglądać co tydzień od wtorku do niedzieli między 10.00-18.00. Natomiast w środę (13 czerwca) w sali Anny Jagiellonki o godzinie 17.00 w ramach cyklu „Wokół Zamku” dr Janina Kochanowska omówi dzieło Lubinusa, czyli Wielką Mapę Księstwa Pomorskiego.
Cela czarownic to ekspozycja odnosząca się do losów Sydonii von Borck, szlachcianki z pomorskiego rodu, która – oskarżona o uprawianie czarów – została w 1620 r. ścięta i spalona na stosie. W skład wystawy wchodzą: projekcja holograficzna poświęcona Sydonii, akta dotyczące jej procesu wypożyczone z Archiwum Państwowego w Szczecinie, narzędzia tortur udostępnione przez Muzeum Narodowe w Krakowie, a także uzupełnione opisami reprodukcje rycin związanych z polowaniami na czarownice. Dodatkowo, Celę Czarownic wzbogaca seria prac Andrzeja Maciejewskiego, które są współczesną interpretacją dziejów oskarżonej o czary szlachcianki.
Sydonia von Borck urodziła się w 1540 bądź w 1548 r. w rodzie szlacheckim. Jako dwórka trafiła na zamek w Wołogoszczy, gdzie zapałała głębokim uczuciem do księcia Ernesta Ludwika, syna księcia pomorskiego Filipa I. Pod naciskiem rodziny książę poślubił jednak Zofię Jadwigę, córkę księcia brunszwickiego Juliusza. Zraniona i urażona Sydonia opuściła zamek i powróciła do Strzmiela. Miała wtedy jakoby rzucić przekleństwo na ród książęcy.
Kolejne lata Sydonia spędziła tułając się po miastach i wsiach Pomorza oraz procesując o spadek po ojcu. 16 października 1612 roku szlachcianka, umieszczona przez krewnych w klasztorze w Marianowie, po raz pierwszy została oskarżona o czary przez przełożoną klasztoru. W 1619 r. pojawiły się kolejne zarzuty, w związku z czym uwięziono ją w Zamku Oderburg w Grabowie pod Szczecinem.
Wśród oskarżeń stawianych Sydonii znalazło się posądzenie o rzucenie klątwy która doprowadziła do wygaśnięcia rodu Gryfitów, o czym świadczyć miały kolejne zgony książąt (ostatni z nich, Bogusław XIV, zmarł bezpotomnie po jej śmierci w 1637 r.). Poddawana torturom, wyczerpana cierpieniem i strachem, kobieta na zmianę przyznawała się do winy, by potem zeznania odwoływać, kiedy wracała jej pełna świadomość. Sąd książęcy skazał Sydonię na ścięcie przy „kruczym kamieniu”, za Bramą Młyńską w Szczecinie, potem zaś jej ciało miało zostać spalone na stosie. Wyrok wykonano 19 sierpnia 1620 roku.
Gabinet Lubinusa jest ukoronowaniem prac polegających na pozyskiwaniu przez Zamek obiektów związanych z osobą Eilharda Lubinusa, słynnego geografa i matematyka żyjącego na przełomie XVI i XVII w. W skład ekspozycji wchodzą wyjątkowe zabytki europejskiej kartografii, których autorem był sam Lubinus – „Wielka Mapa Księstwa Pomorskiego” (unikatowe tłoczenie z 1758 r.), „Mapa Księstwa Rugijskiego”oraz „Nowa Najświetniejsza Mapa Księstwa Pomorskiego”. W Gabinecie znajdują się również repliki używanych przez geografa instrumentów kartograficznych, diariusz podróży po Pomorzu oraz korespondencja Eilharda Lubinusa wypożyczone z Archiwum Państwowego w Szczecinie, a także historyczne ryciny i mapy związane z miastem i regionem.
Eilhardus Lubinus naprawdę nazywał się Eilert Lübben i urodził się w rodzinie pastora luterańskiego 23 marca 1565 r. w Westerstede koło Oldenburga. Choć był przede wszystkim zasłużonym matematykiem oraz geografem, to zostawił po sobie ślad także w dziedzinie poezji i teologii. Najbardziej znany jest jako twórca dwóch imponujących map – „Mapy Księstwa Rugijskiego” oraz późniejszej, będącej ówcześnie niezwykłym osiągnięciem kartograficznym, „Wielkiej Mapy Księstwa Pomorskiego”, którą przywykło się określać mianem „Mapy Lubinusa”. Jego dzieła doczekały się wielu wydań i stanowiły podstawę, na której opierało się w swoich późniejszych pracach kilka pokoleń kartografów. Na uwagę zasługuje fakt, że przy dokonywaniu szczegółowych pomiarów Lubinus posługiwał się bardzo prostym instrumentarium – astrolabium, laską Jakuba i kwadrantem. Eilhard Lubinus zmarł 2 czerwca 1621 r. w Rostocku. Został pochowany w tamtejszym kościele św. Jakuba.
Podstawowe informacje o ekspozycji:
- miejsce: Galeria Gotycka Zamku Książąt Pomorskich (wejście J)
- otwarcie wystaw: 11 czerwca (poniedziałek), godzina 12:00
- po otwarciu (od 12 czerwca) wystawa czynna od wtorku do niedzieli w godzinach 10.00-18.00 (bilety: 4 zł ulgowy, 6 zł normalny)
W najbliższą środę (13 czerwca) o godzinie 17.00 w ramach cyklu „Wokół Zamku” odbędzie się wykład nawiązujący tematyką do powyższej opisanego gabinetu Lubinusa, który zatytułowano „Mapa Lubinusa jako zabytek kartografii i dzieło sztuki”. Prelegent – dr Janina Kochanowska dokładnie omówi poszczególne fragmenty mapy: rozmaite kształtowane widoki miast, portrety książąt, postaci alegoryczne i wizerunek twórcy. Prześledzone zostaną także zawarte w tych przedstawieniach treści symboliczne i przesłanie księcia Filipa, które w zamierzeniu mapa miała zachować dla potomnych.
Podstawowe informacje o wydarzeniu:
- termin: 13 czerwca 2012 (środa), godzina 17.00
- miejsce: Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie, sala Anny Jagiellonki (wejście A, F)
- prelegent: dr Janina Kochanowska
- cykl: „Wokół Zamku”
- temat wykładu: „Mapa Lubinusa jako zabytek kartografii i dzieło sztuki”
