W 1873 r. przy Falkenwalderstraße 95 (dzisiejsza al. Wojska Polskiego 74) wybudowano wg projektu architekta Keslera, drewniany dom wraz ze stajnią położoną wewnątrz dziedzińca dla Johannesa Quistorpa.
Projekt fasady z 18 II 1873 r.
W 1890 r. działkę wraz z zabudowaniami przejmuje restaurator Paul Hüfer. Wówczas wg projektu mistrza murarskiego G. Haase do domu mieszkalnego zostaje dobudowana drewniana weranda, którą wraz z parterem Hufer przeznacza na lokal restauracyjny. Kolejną inwestycją jest przebudowa i modernizacja stajni. Powstają tam dodatkowe pomieszczenia z przeznaczeniem na kręgielnię. Pozwolenie na rozbudowę tego obiektu restaurator otrzymuje w marcu 1893 r.
Po śmierci właściciela lokal gastronomiczny prowadziła wdowa Elise Hüfer. Pani Hüfer miała plany przebudowania domu mieszkalnego na kamienicę z nową neobarokową fasadą z jednoskrzydłową oficyną. W niedługim czasie zostały sporządzone dwa odrębne projekty, które jednak nie zostały wpowadzone do realizacji. W marcu 1896 r. cała działkę wraz z zabudowaniami zakupuje spółka akcyjna Stettiner Electricitäts Werke. Już pierwsze inwestycje firma poczyniła w 1896 r. Na tym terenie postawiono budynek, w którym znajdowały się akumulatory.
Projekt fasady budynku z 1896 r.
W marcu 1897 r. powstał projekt rozbudowy kompleksu gastronomicznego.
Aby uprzyjemnić spędzany czas gościom w restauracji zaplanowano dodatkową atrakcję – koncerty muzyczne. W zwiazku z tym wybudowano w głębi ogrodu kolejną werandę wzbogaconą o salon muzyczny przeznaczony dla orkiestry.
Salon muzyczny wraz z werandą wg projektu z 1897 r. (z kolekcji Patryka Ladycy)
W latach 1900-1901 następuje rozbudowa domu z akumulatorami o część mieszkalną widoczną na współczesnej fotografii. Dziś, budynek nie posiada już oryginalnego wystroju fasady.
Widok na dawniejszy budynek z akumulatorami
Kiedy powstała konieczność budowy podstacji przetwornicowych przetwarzających prąd zmienny na stały, spółka akcyjna Stettiner Electricitäts Werke postanowiła przeznaczyć w tym celu południową część parceli przy Falkenwalderstrasse 95. Rysunek techniczny powstał 31 grudnia 1912 r. a wykonał go G. Vallentin.Pozwolenie na budowę otrzymano 25 marca 1913 r. Prace rozpoczęto pod kierownictwem architekta Vallentina. Prace ziemne wykonał mistrz murarski Ernst Kurz natomiast roboty ciesielskie Karl Leuschner.
W kwietniu 1913 r. zapadła decyzja o rozbiórce obu werand, salonu muzycznego w restauracji należącej wówczas do Otto Kotza, a także części zabudowań w głębi podwórza. Poza tym usunięto drzewa znajdujące się w ogrodzie. Prace te wykonał mistrz ciesielski Lauschner.
Zaznaczone obiekty, które zostały poddane rozbiórce
W tym czasie uzyskano pozwolenie na rozbudowę domu mieszkalnego co pozwoliło na wybudowanie w miejscu rozebranej werandy, dwukondygnacyjnego ryzalitu. Natomiast w maju przywrócono pierwotne funkcje pomieszczeń w części parterowej po byłej restauracji.
Budynek podstacji energetycznej (Umformerwerk) w stanie surowym ukończono w sierpniu.
Plan sytuacyjny działki przy Falkenwalderstraße 95
Umformerwerk, fotografia wykonana miedzy 1913 a 1926 r. (z kolekcji Goni)
Oba obiekty otrzymały osobne dekoracyjnie opracowane ogrodzenia, których odbiór techniczny odbył się w kwietniu 1914 r.
We wrześniu 1934 r. powstaje projekt wybudowania łącznika pomiędzy budynkiem mieszkalnym a podstacją energetyczną, z przeznaczeniem na punkt kasowy dla mieszkańców pobliskich dzielnic. Odbiór ukończonego budynku następuje w marcu 1935 r.
Rys 5 – projekt łącznika między podstacją a budynkiem mieszkalnym
Budynek łącznika, stan dzisiejszy
W 1938 r. postanowiono uporządkować ogródek przed obiektem poprzez usunięcie starych krzaków oraz wyrównanie terenu. Architekt G.Gauss tworzy piękny projekt nowego ogrodu. Zakładał on powstanie nowego trawnika oraz posadzenie nowych krzewów. Przed placówką kasowa oraz domem mieszkalnym wytyczono nowe chodniki, które postanowiono wyłożyć dekoracyjną mozaiką z kostki brukowej. Okratowane okienka piwniczne miały zostać przysłonięte ozdobnymi krzewami. Dodatkowo przy wejściu do budynku kasowego planowano utworzyć miejsce dla rowerów.
We wnętrzu Umformerwerku było duże jednolite pomieszczenie w którym znajdowały cztery przetwornice. Przetwarzały one one prąd przemienny (trójfazowy) o napięciu 5000V na prąd stały pod napięciem 220V. Poza tym znajdowała się sterownia, pomieszczenie z akumulatorami oraz mały pokój dla pracowników. Stację obsługiwały 3 – 4 osoby.
Rzut parteru
Po wojnie była tu transformatorownia. Dzisiaj znajduje się tutaj siedziba gazety „Kontakt”
Budynek ten zbudowano w formach neoklasycystycznych z elementami modernizmu. Fasada jego jest bardzo reprezentacyjna. Została przepruta dużymi, wąskimi oknami pomiędzy którymi znajdują się lizeny. Pod oknami w górnej kondygnacji znajdują się płyciny podokienne, w dolnej – murowane tralki. Rytmicznie rozmieszczone doryckie pilastry w wielkim porządku, podtrzymują belkowanie, na które składa się architraw, gładki fryz oraz gzyms Całość nie przypomina budynku przemysłowego, a wręcz przeciwnie, wtapia się on w architekturę okolicznych willi.
Budynek dawniejszej podstacji energetycznej
Z czasem wnętrze budynku zostało przebudowane i zastosowano na cele współczesne. We wnętrzu zachowała się oryginalna balustrada.
Przebudowa
Wnętrze obiektu
Oryginalna balustrada
Wnętrze obiektu
O obiekcie opowiadał p. Radosław Walkiewicz. Informacje uzupełniłam z Akt Nadzoru Budowanego.
Fotografie współczesne: Gonia.
