Mało kto (poza pracownikami hurtowni i warsztatów, itp.) zna to miejsce i ten zabytek. Co więcej wydaje mi się nawet, że pośród tych, którzy tam bywają codziennie wielu nie zdaje sobie sprawy z tego, że ocierają się o prawdziwą historię.
Wiele lat temu wpadła mi w ręce jakaś mapa czy plan Szczecina gdzie znalazłem informację, że niedaleko osiedla Kaliny – gdzieś między ul. Świerczewską (dawną Kordeckiego) a Derdowskiego znajduje się zabytek (kościół) oznaczony na tej mapie w taki sam sposób jak oznaczono Katedrę, Zamek czy Bramę Portową. Zdziwiłem się, bo mieszkam w tej okolicy od urodzenia, a nigdy czegoś takiego nie widziałem, nie mówiąc o tym, że w szkole też nam o tym nic nie opowiadano. Kompletnie nie mogłem zlokalizować tego miejsca, więc potraktowałem to jako błąd w druku…
Jednak jakiś czas później temat powrócił, bo w innym miejscu znowu przeczytałem o budowli sakralnej, której początki sięgają nawet XIV w.
Kiedy udałem się w tamtą okolicę – a było to jeszcze przed 1989 rokiem okazało się, że to teren zamknięty Spółdzielni „Samopomoc Chłopska”. I po raz kolejny moje „badania” spełzły na niczym.. Jednak podczas spaceru po starym Świerczewie, idąc ul. Gronową zauważyłem na terenie spółdzielni bardzo staro wyglądający dach, bo resztę zasłaniały zabudowania.
Kiedy po 1989 roku spółdzielnia ustąpiła miejsca licznym hurtowniom i bramy zostały otwarte, postanowiłem sprawdzić co tak naprawdę tam się mieści. Już za bramą – między zabudowaniami zauważyłem coś, co kompletnie nie pasowało do otoczenia. Pośród magazynów, prawie na środku placu manewrowego dla wielkich ciężarówek, stał malutki zdewastowany kościółek. Wtedy jeszcze (o ile mnie pamięć nie myli) służył on za magazyn.
Kilka lat później widziałem, że rozpoczęły się prace remontowe, które trwają do dziś. Sama budowla wykonana jest z cegły i z kamienia (w wielu miejscach uzupełnianego). Oparta na planie prostokąta, posiada otwór wejściowy zabezpieczony kratą, kilka okien (też zakratowanych), fragmenty „muru pruskiego” w górnej części.
Jak wygląda dziś można zobaczyć w galerii.
Na temat samej historii znalazłem niewiele.
Kościół na Świerczewie istniał już od 1300 roku. Prawo patronatu nad nim miał magistrat Szczecina. Należał do parafii na Pomorzanach. W XIX w. po wojnach napoleońskich i zniszczeniu kościoła w samym majątku wybudowano małą kaplicę w której odprawiano nabożeństwa. Zachowana budowla gotycka jest jedyną pozostałością po dawnym kościółku wiejskim z XV w.
Za: T. Białecki, L. Turek-Kwiatkowska „Szczecin Stary i Nowy”
Bardzo ciekawi mnie historia tego miejsca, dlatego interesują mnie informacje lub źródła gdzie można znaleźć coś więcej…. Jednak dużo bardziej zastanawia mnie ile jeszcze jest takich „ukrytych” zabytków. Bardzo chętnie o nich napiszemy w portalu. A ja zapraszam do dzielenia się wiedzą o takich miejscach z innymi.
Busol
najdziwniejsze jest w tym wszystkim to, ze w wykazie obiektów wpisanych do rejestru zabytków województwa zachodniopomorskiego decyzja odnośnie tego obiektu pochodzi dopiero z 29 czerwca 1993 roku. dopiero pol wieku po wojnie okazalo sie ze ten magazyn ma juz pare setek lat. upss…
polecam link: http://www.szczecin.pl/mkz/Rejestr.pdf
Busol, w dzieciństwie widziałem ten kościółek (a raczej to co z niego pozostało) wiele razy, bo mieszkałem dość blisko. Obiekt ten znajduje się dziś w opłakanym stanie i całe szczęście, że od jakiegoś czasu podlega działaniom konserwatorskim, inaczej już niedługo nie byłoby co remontować. Na nieszczęście nie jest jeszcze wyraźnie oddzielony od placu hurtowni, a według mnie powinien być, sama tabliczka to niewiele, przecież nie każdy umie czytać… 🙂 Zapewne dla miejscowych pracowników to po prostu jakaś miejscowa rudera, toteż nie może dziwić, że nie wszystkie cegły znajdują się w murach, a są w nich dość duże dziury, to chyba cud, że przetrwał. Jakiś czas temu zauważyłem, że zabytek zaznaczony jest tylko na starszych mapach, na nowszych nie ma go w ogóle, przynajmniej ja nie widziałem.
Kościół a raczej Kaplica rodowa właścicieli majątku ziemskiego obejmującego tereny na zachód od lini kolejowej Turzyn aż po Mierzyn, oraz ul Witkiewicza łącznie z częścią Krzekowa i Ku Słońcu. Obok kaplicy znajduje się równie interesujący pałac właścicieli majątku. Byłem mieszkańcem na ul. Gronowej w pobliżu tej kaplicy od 1947 r. Po wojnie majątek zajmował nadal właściciel niemiecki. Ok. roku 1948 został zastrzelony przez wyzwolicieli z Armii Czerwonej i został pochowany przy ścianie płn. Kapliczki, gdzie było w tym czasie zlokalizowanych kilka mogił, prawdopodobnie właścicieli jak i mieszkańców wioski Schwartzow. W latach 40 majątek został przekazany władzom polskim, jak większość majątków i fabryk uprzednio administrowanych przez „wyzwolicieli”. Całość terenu gospodarstwa zajęła G.S. Samopomoc Chłopska. Budynek „pałacu oraz Kapliczka i budynek „starej owczarni” i inne zabudowania służyły jako magazyny zbożowe oraz środki ochrony roślin. Prowadzono w nich również produkcję piwa,oranżady i wina tzw. Jabłcoka. Kapliczka służyła w tym czasie jako skład jabłek z których na miejscu wyciskano sok do produkcji win. Po zaprzestaniu produkcji w kaplicy urządzono magazyn nawozów sztucznych. Będąc przy temacie Świerczewa osiedlę w obecnym stanie powstało w latach 1935-1938 na skutek zarządzenie kanclerza Niemiec, który to zobowiązał właściciela majątku do postawienia zabudowań, osiedlenia w nich bezrobotnych i ich zatrudnienia w majątku. Całość zabudowania wraz z działką kosztowała 0k.1200 ówczesnych marek. Osiedleni i zatrudnieni mieszkańcy mieli potrącane raty na spłatę nieuchomości zajmowaych, z bieżącego wynagrodzenia. Do majątku należało również obecne jezioro Słoneczne oraz park (obecne ogrody działkowe) położony między jeziorem, rzeczką bukową oraz obecną ul.Taczaka.
Do majątku doprowadzona była bocznica kolejowa (obecnie nieistnięjąca).