Postautor: Schulz » 11 wrz 2014, o 00:34
Tu kolejne moje „szulcowe 3 grosze”, jako, ze uważam, iż na forum mogą się wypowiadać wszyscy zalogowani, i nawet, jak czegoś nie wiedzą, lub piszą nie na temat, to zawsze ma to jeden cel – poszerzanie wiadomości na temat dawnego Szczecina.
W jednym zgadzam się z PKa. temat został wyczerpany. Nazwa „Plac I Armii Wojska Polskiego” co prawda oficjalnie obowiązuje do dzisiaj (vide Encyklopedia Internetowa Szczecina, gdzie umieszczono wszystkie nazwy ulic i placów wg danych z Urzędu Miasta), ale wygląda na to, że tylko dlatego, że urzędowo jej nie wykreślono. Osobiście uważam, że powinna zostać, gdyż stanowi cząstkę naszej historii po 1945. Nie ulega też wątpliwości, że za niemieckich czasów był to plac ćwiczeń, których o nazwie „Exerzier-Platz” na terenie Szczecina było sporo. Nie ulega też wątpliwości, że w interesującym nas miejscu nazwa ta pojawiła się na przełomie 1879/1880 (chyba, że wypłynie jakiś wcześniejszy plan z tą nazwą). Myślę, że był placem ćwiczeń także wcześniej, ale należy wziąć pod uwagę moment likwidacji umocnień Fortu Prusy, które tu wcześniej istniały. To, że po wojnie już w 1945 roku otrzymał nazwę „Plac I Armii Wojska Polskiego” nie powinno nikogo dziwić. Był i pozostał do lat 90. w gestii władz wojskowych. Co prawda niemieckie władze wojskowe po 1930 roku część tego placu przekazały (?), lub sprzedały państwowym kolejom niemieckim, to jednak kto by się tym przejmował po 1945 roku. Sam pamiętam, że w latach 50. i na początku 60. jako bardzo młody człowiek bawiliśmy się, lub uczęszczaliśmy jako uczniowie na boisko sportowe zwane przez nas potocznie „boisko KBW” od jednej z jednostek wojskowych (Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego), które wcześniej wykorzystywały go do ćwiczeń sportowych (zresztą cały ten teren wokół boiska to były gruzy i działki rodzin wojskowych, z których część zamieszkiwało wraz z rodzinami przy Dąbrowskiego i od strony Piastów (mowa oczywiście o boisku KS „Pionier”, które klub przejął ok. 1975 roku).
I jeszcze jedno. Do dyskusji włączyłem się przez ten nieszczęsny plan z okresu szwedzkiego, który według mnie nie bardzo dotyczył tematu, gdyż wyraźnie przedstawiał teren położony na zachód i północ od Szańca Gwiaździstego. Kiedyś takie wtrącenie się do dyskusji wyzwalało u niektórych chęć podzielenia się dodatkowymi wiadomościami, ale widzę, że czasy się zmieniły – teraz za to się "beszta" (proszę mi wybaczyć, ale ja słowa, cyt. "...proponuję Panu "bez odbioru" !!!" odczytałem jako: "goń się facet, i nie zawracaj głowy"). A to się porobiło... Chociaż, przepraszam, padła informacja, że na szkicu usytuowane zostały dwie lunety (9. i 8.). Niestety, dalej czytamy, że raczej nie…
Powiększając ten plan widzimy wyraźnie, że zawiera zapisy o odległości przedstawionych tu obiektów od punktu umieszczonego w okolicy kościoła św. Jakuba, a nie znane nam obiekty znajdują się mniej więcej na wysokości Bastionu Kawalera nieopodal dawnej Bramy Młyńskiej (zachodni skraj Placu Żołnierza). Jedyne, co udało mi się odczytać na tym planie to zapis dotyczący „starego szańca gwiaździstego” i poniżej nazwa doliny „Die Schwine Grund” (Świńska Dolina), ciągnącej się wzdłuż obecnej ulicy Dąbrowskiego Tą nazwą określano obniżenie ciągnące się wokół miasta od Odry i dalej ul. Dąbrowskiego, Boh. Warszawy, Wawrzyniaka, wokół Parku Kasprowicza, Słowackiego, Staszica, 1 Maja, kończąc na terenach stoczni szczecińskiej. Powyżej nazwy „Die Schwine Grund” widoczne są dwa szańce, 5 (?) (coś jakby „Fünfte Schantze”) i 4. („Vierte Schantze”). Obiekt nad nimi mam na osobnym szkicu, który jest bardziej czytelny. Wystarczy przeliczyć podane tu jedn. miary (Ruthen) i być może uda je się zlokalizować. A to wszystko podaję tylko dlatego, że być może ktoś to już zrobił. Tych planów ze szwedzkiego Krigsarkivet z XVII i XVIII wieku ktoś mi podesłał aż 54, ale niestety są słabej jakości. Dwa planiki zamieszczam, co nie znaczy, że kogokolwiek zmuszam do skomentowania powyższego (trzeci planik ze zbiorów Archiwum Państwowego w Szczecinie to fragment planu z 1910 roku; określa nam wyraźnie niebieską linią granice placu ćwiczeń, zanim wojsko po 1930 r. część terenu przekazało kolejarzom).
-
Załączniki
-
- Exercier-Platz, 1910 (źródło Archiwum Państwowe w Szczecinie)
-
- Krigsarkivet, 258_006
-
- Krigsarkivet, 258_007