Most Brdowski, Ostrów Brdowski?

Dyskusje na temat powojennego Szczecina.
hening
Posty: 57
Rejestracja: 7 sty 2013, o 13:24

Most Brdowski, Ostrów Brdowski?

Postautor: hening » 8 lut 2015, o 12:56

Na stronie Kuriera Szczecińskiego przeczytałem ostatnio artykuł o pierwszym przęśle mostu Brdowskiego który połączy Ostrów Brdowski (Wyspa Gryfia) z lądem. Zastanawia mnie skąd wzięła się nazwa "Brdowski"? Przed wojną wyspa ta nazywała się Bredower Werder czyli Ostrów Drzetowski i tak chyba ta wyspa powinna się nazywać. Analogicznie przedwojenny Grabower Werder dziś nazywa się Ostrów Grabowski. Zaraz po wojnie niektóre dzielnice miały inne nazwy niż dziś. Między innymi Drzetowo które nazywało się wówczas Brodów. Do dziś pozostały relikty tej pierwszej nazwy w postaci "Stawu Brodowskiego" czy "Parku Brodowskiego". Ale Brdowski?
Tym bardziej ,że na terenie byłej Stoczni Szczecińskiej jest Nabrzeże Drzetowskie.
jazzek
Posty: 51
Rejestracja: 18 cze 2013, o 15:42

Re: Most Brdowski, Ostrów Brdowski?

Postautor: jazzek » 11 lut 2015, o 09:58

Zamieszanie nazewnicze jest oczywistą konsekwencją trudności w odcyfrowaniu pierwotnego słowiańskiego brzmienia z nazw niemieckich. Do tego dochodzi konwersja z brzmień gwar pomorskich na polskie. Nazwa Brodów jest narzucającym się spolszczeniem niemieckiego Bredow, nawiązującym do rzeczownika 'bród'. Ten z kolei jest prastarą formacją od czasownika brnąć (między 'r' a 'n' wypadła spógłoska 'd'). To wyjaśnia oboczność Brod-/Brd- w szczcińskim nazewnictwie.

Niestety Encyklopedia Szczecina nie cytuje najstarszych zapisów nazwy wsi Drzetowo. Szczerze mówiąc, oczekiwałbym tu niemieckiej formy Tretow lub Dretow. W jaki sposób miałby z tego się zrobić Bredow?
Awatar użytkownika
Schulz
Expert
Posty: 1381
Rejestracja: 10 lis 2005, o 22:16
Lokalizacja: Stettin-Scheune, Berliner Chaussee

Re: Most Brdowski, Ostrów Brdowski?

Postautor: Schulz » 11 lut 2015, o 15:01

Po raz pierwszy nazwę wsi Drzetowo wymieniono w dokumencie biskupa kamieńskiego z 25 lipca 1255 roku, w którym nadał cysterkom z Dolnego Wiku m.in. wioskę Bredouue (Bredouve). Z kolei kancelaria księcia Barnima I w dokumencie z dnia 18 sierpnia 1268 roku wspomina o wsi Dretowe, a w innym z 28 lutego 1283 Dretouue (Dretouve), natomiast w dokumencie z 26 lutego 1289 roku kancelaria książęca wraca do nazwy Bredouu (Bredouv). I tak w kółko w dokumentach wydanych w języku łacińskim. W XVI i VII wieku ścieżka kościelna, którą mieszkańcy wsi Drzetowo docierali przez Grabowo do kościoła parafialnego pw. św. Piotra i Pawła usytuowanego pod murami Szczecina, nazywano breder steg (1539), Bredower Stege (1565), Bredouischer Stege (1565), brede Stiege (1598), breitersteig, (1619), i na koniec Breitte Stege (1623). Obecnie jest to fragment ulic Stanisława Dubois i Parkowej, która jeszcze do 1900 roku nazywana była Breite Straße. W języku środkowo (średnio) - dolnoniemieckim i niemieckim, a następnie górnoniemieckim, którym wówczas posługiwano się na tym terenie, znaczy to mniej więcej „szeroka ścieżka”. Słownik języka środkowo-dolnoniemieckiego (Mittelniederdeutsches Wörterbuch von Dr. Karl Schiller, in Schwerin und Dr. August Lübben, in Oldenburg, Verlag von J. Kühtmann’s Buchhandlung. Bremen 1875-1880) podaje znaczenie słowa „brede” (także „breide”) jako „szeroki”, także „pole, które swoją długością i szerokością obejmuje większą przestrzeń”. Kolejne podobne określenie „breden” (także „breiden”) oznacza „szerokość” lub „poszerzyć”, ale również „coś wykonane z desek”. Na mapie Księstwa Pomorskiego Eilhardusa Lubinusa z 1618 roku wieś wymieniono pod nazwą "Bredow".
Prof. Białecki w Encyklopedii Szczecina, i nie tylko, wywodzi podane wyżej najstarsze nazwy wioski od wyrazu „brukiew”, także od podstawy „der-ti” (?), co ma być analogiczne z określeniem „drzeć” i temu podobnych. A tak w ogóle odsyła nas do dialektów kaszubskich. Po 1945 roku przybysze z Polski prawdopodobnie powiązali nazwę „Bredow” z brodem, czyli przeprawą (przez Odrę?), i osiedle Bredow nazwali przejściową nazwą Brodów. I tu nie należy się dziwić, że most na wyspę Gryfia (Bredower Werder) ma nosić nazwę Most Brdowski, w końcu to też jest przeprawa. Pytanie tylko, czy nadając tą nazwę zajrzano do źródeł?
jazzek
Posty: 51
Rejestracja: 18 cze 2013, o 15:42

Re: Most Brdowski, Ostrów Brdowski?

Postautor: jazzek » 11 lut 2015, o 15:21

Dzięki za cytaty. Bardzo zagadkowa ta oboczność Bredow/Dretow, wręcz zastanawiałbym się nad tym, czy to nie były osobne miejscowości. Nawiązanie Bredow do niemieckiego brede/breite wydaje mi się etymologią ludową w takim samym stopniu jak do polskiego bród. Wykonane z desek... jeśli sobie wyobrazić, że teren między Drzetowem a Grabowem był bagnisty (a chyba był co najmniej podmokły), to z kolei nasuwa się wizja pomostu z desek, co nawiasem mówiąc jakoś tam z brnięciem współgra. Bez podróży w czasie oraz zasięgnięcia języka się nie obejdzie :-)
hening
Posty: 57
Rejestracja: 7 sty 2013, o 13:24

Re: Most Brdowski, Ostrów Brdowski?

Postautor: hening » 11 lut 2015, o 18:30

Schulz pisze:Po raz pierwszy nazwę wsi Drzetowo wymieniono w dokumencie biskupa kamieńskiego z 25 lipca 1255 roku, w którym nadał cysterkom z Dolnego Wiku m.in. wioskę Bredouue (Bredouve). Z kolei kancelaria księcia Barnima I w dokumencie z dnia 18 sierpnia 1268 roku wspomina o wsi Dretowe, a w innym z 28 lutego 1283 Dretouue (Dretouve), natomiast w dokumencie z 26 lutego 1289 roku kancelaria książęca wraca do nazwy Bredouu (Bredouv). I tak w kółko w dokumentach wydanych w języku łacińskim. W XVI i VII wieku ścieżka kościelna, którą mieszkańcy wsi Drzetowo docierali przez Grabowo do kościoła parafialnego pw. św. Piotra i Pawła usytuowanego pod murami Szczecina, nazywano breder steg (1539), Bredower Stege (1565), Bredouischer Stege (1565), brede Stiege (1598), breitersteig, (1619), i na koniec Breitte Stege (1623). Obecnie jest to fragment ulic Stanisława Dubois i Parkowej, która jeszcze do 1900 roku nazywana była Breite Straße. W języku środkowo (średnio) - dolnoniemieckim i niemieckim, a następnie górnoniemieckim, którym wówczas posługiwano się na tym terenie, znaczy to mniej więcej „szeroka ścieżka”. Słownik języka środkowo-dolnoniemieckiego (Mittelniederdeutsches Wörterbuch von Dr. Karl Schiller, in Schwerin und Dr. August Lübben, in Oldenburg, Verlag von J. Kühtmann’s Buchhandlung. Bremen 1875-1880) podaje znaczenie słowa „brede” (także „breide”) jako „szeroki”, także „pole, które swoją długością i szerokością obejmuje większą przestrzeń”. Kolejne podobne określenie „breden” (także „breiden”) oznacza „szerokość” lub „poszerzyć”, ale również „coś wykonane z desek”. Na mapie Księstwa Pomorskiego Eilhardusa Lubinusa z 1618 roku wieś wymieniono pod nazwą "Bredow".
Prof. Białecki w Encyklopedii Szczecina, i nie tylko, wywodzi podane wyżej najstarsze nazwy wioski od wyrazu „brukiew”, także od podstawy „der-ti” (?), co ma być analogiczne z określeniem „drzeć” i temu podobnych. A tak w ogóle odsyła nas do dialektów kaszubskich. Po 1945 roku przybysze z Polski prawdopodobnie powiązali nazwę „Bredow” z brodem, czyli przeprawą (przez Odrę?), i osiedle Bredow nazwali przejściową nazwą Brodów. I tu nie należy się dziwić, że most na wyspę Gryfia (Bredower Werder) ma nosić nazwę Most Brdowski, w końcu to też jest przeprawa. Pytanie tylko, czy nadając tą nazwę zajrzano do źródeł?
No tak, ale czemu BRDOWSKI, a nie BRODOWSKI jak istniejące wczesniej nazwy BRODOWSKIEGO STAWU czy PARKU BRODOWSKIEGO. Chodzi mi o tą w sumie niekonsekwencje, że zamiast jednego przymiotnika są trzy: DRZETOWSKI, BRODOWSKI i w końcu BRDOWSKI które w sumie pochodzą od nazwy jednego osiedla (wcześniej miejscowości. Mógłbym "przełknąć" jeszcze BRODOWSKI, ale BRDOWSKI kojarzy mi się najbardziej z przepływającą przez Bydgoszcz rzeką Brdą.
Awatar użytkownika
Schulz
Expert
Posty: 1381
Rejestracja: 10 lis 2005, o 22:16
Lokalizacja: Stettin-Scheune, Berliner Chaussee

Re: Most Brdowski, Ostrów Brdowski?

Postautor: Schulz » 12 lut 2015, o 02:18

hening pisze: ...
No tak, ale czemu BRDOWSKI, a nie BRODOWSKI jak istniejące wczesniej nazwy BRODOWSKIEGO STAWU czy PARKU BRODOWSKIEGO. Chodzi mi o tą w sumie niekonsekwencje, że zamiast jednego przymiotnika są trzy: DRZETOWSKI, BRODOWSKI i w końcu BRDOWSKI które w sumie pochodzą od nazwy jednego osiedla (wcześniej miejscowości. Mógłbym "przełknąć" jeszcze BRODOWSKI, ale BRDOWSKI kojarzy mi się najbardziej z przepływającą przez Bydgoszcz rzeką Brdą.
Niestety, tego to nawet ja nie wiem. Biorąc pod uwagę Twoje skojarzenie, facet, który to wymyślił był pewnie z Bydgoszczy, ale jeżeli pochodzi ze Szczecina, to zapewne o tym świadczy tylko wpis w jego akcie urodzenia...
Osobiście uważam, że dawna nazwa wyspy "Bredower-Werder" (Ostrów Drzetowski czy powiedzmy Drzetowska Wyspa), byłaby lepsza od obecnej, biorąc pod uwagę miejsce jej położenia - bliskość wioski Drzetowo, której zapewne służyła za wyborne pastwisko, jak wszystkie wyspy położone na Odrze. Nie mam więc nic przeciwko. by most był np. Brodowski. Byłby komplet do tego, co już mamy. Ten który nadał nazwę "Brdowski" też pewnie miał taki zamiar, ale wyszło jak z tym "dzwonieniem w kościele" - dzwonilo, tylko nie wiedział w którym...
hening
Posty: 57
Rejestracja: 7 sty 2013, o 13:24

Re: Most Brdowski, Ostrów Brdowski?

Postautor: hening » 5 kwie 2017, o 18:56

Ehhh taka refleksja po ponad roku. Wszyscy wiedzą, że coś jest złe/nieprawidłowe, ale dają na to ciche przyzwolenie lub jest to im po prostu obojętne. Wiem, wiem ktoś może napisać: To złóż interpelację :) . Ale taka niekompetencja osób za to odpowiedzialnych bardzo mnie razi, a przykładów jest więcej. Choćby z mojego "podwórka". Na rogu ulic Polickiej i Szosy Polskiej powstało i rozbudowuje się.... "Osiedle Glinki". No masakra po prostu. Choć to chyba tylko nazwa komercyjna, a nie administracyjna.
Wiem, że są sprawy ważne i te mniej ważne, ale takie szczegóły tworzą właśnie mozaikę wszechogarniającej nas "szczecińskiej bylejakości" i to we wszystkich aspektach życia miejskiego :(
mirekjot
Posty: 1039
Rejestracja: 17 gru 2004, o 12:32

Re: Most Brdowski, Ostrów Brdowski?

Postautor: mirekjot » 5 kwie 2017, o 20:31

Dlaczego Brdowski, a nie Brodowski? Bo jakiemuś ważniakowi bez pojęcia tak się ubrdało. A Glinki - no cóż - i tak dobrze, że nie - dajmy na to - Glinki Plaza albo Garden Glinki :) A po prawdzie, to rozum stąd uleciał...
hening
Posty: 57
Rejestracja: 7 sty 2013, o 13:24

Re: Most Brdowski, Ostrów Brdowski?

Postautor: hening » 5 kwie 2017, o 22:40

Z tym "Osiedlem Glinki" chodziło mi o to, że tam gdzie ono się znajduje to nie są Glinki. Glinki są gdzie indziej.
mirekjot
Posty: 1039
Rejestracja: 17 gru 2004, o 12:32

Re: Most Brdowski, Ostrów Brdowski?

Postautor: mirekjot » 5 kwie 2017, o 23:51

hening pisze:Z tym "Osiedlem Glinki" chodziło mi o to, że tam gdzie ono się znajduje to nie są Glinki. Glinki są gdzie indziej.
Ja to akurat rozumiem. Ale teraz będa tam. Zycie nie znosi prożni :lol:
jazzek
Posty: 51
Rejestracja: 18 cze 2013, o 15:42

Re: Most Brdowski, Ostrów Brdowski?

Postautor: jazzek » 6 kwie 2017, o 11:02

hening pisze:Z tym "Osiedlem Glinki" chodziło mi o to, że tam gdzie ono się znajduje to nie są Glinki. Glinki są gdzie indziej.
Na Śląsku jest podobny przypadek. Było sobie miasto Radlin, które wchłonęło kilka wsi, a potem samo zostało włączone do Wodzisławia Śląskiego. W tej chwili historyczny Radlin pozostaje w granicach Wodzisławia, a miano Radlin przyjął konglomerat wspomnianych wsi.

A jeśli chodzi o Drzetowo, to jeśli miałbym decydować, wszystko bym nazwał jednolicie od "Brodów". Jest to brzmienie najbliższe niemieckiego, najbardziej zbliżone do pierwszego zapisu historycznego, a do tego uzasadnione terenowo (bagnisty teren, przez który się brodzi).
hening
Posty: 57
Rejestracja: 7 sty 2013, o 13:24

Re: Most Brdowski, Ostrów Brdowski?

Postautor: hening » 6 kwie 2017, o 15:26

jazzek pisze:
hening pisze:Z tym "Osiedlem Glinki" chodziło mi o to, że tam gdzie ono się znajduje to nie są Glinki. Glinki są gdzie indziej.
Na Śląsku jest podobny przypadek. Było sobie miasto Radlin, które wchłonęło kilka wsi, a potem samo zostało włączone do Wodzisławia Śląskiego. W tej chwili historyczny Radlin pozostaje w granicach Wodzisławia, a miano Radlin przyjął konglomerat wspomnianych wsi.

A jeśli chodzi o Drzetowo, to jeśli miałbym decydować, wszystko bym nazwał jednolicie od "Brodów". Jest to brzmienie najbliższe niemieckiego, najbardziej zbliżone do pierwszego zapisu historycznego, a do tego uzasadnione terenowo (bagnisty teren, przez który się brodzi).
No nazwy Drzetowo oczywiście nie ma co zmieniać, ale po co tworzy się jakieś "neologizmy" w stylu - BRDOWSKI ? Jak to brzmi: "Zwiedzając teren drzetowski, mijając Park Brodowski wchodzimy na most Brdowski". Hahahah brzmi jak ponury żart. Zamiast jednego przymiotnika mamy trzy, a ten ostatni kompletnie oderwany od rzeczywistości.

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 32 gości

cron