DJ pisze:Według moich danych przed 1945 rokiem obydwie ulice: Dobrzyńska i Białowieska stanowiły jedną ulicę Marienfelderstrasse, która po przeprowadzeniu linii kolejowej nad torami biegła kładką lub prowizorycznym mostkiem.

W pewnym sensie wszyscy mają rację, i prof. Białecki i 5lipca, a także DJ. Z tym, że „Nazewnictwo geograficzne miasta Szczecina”, a także „Zmiany w nazewnictwie geograficznym Szczecina po 1945 roku” dobrze by było wydać po raz trzeci. Poddając analizie dostępne mi książki adresowe wyraźnie widać, że ulica Dobrzyńska w latach 1914-1943 (wcześniejsze, np. w latach 1900-1906 nie wymieniają wioski Pomorzany) nosi nazwę Weg nach Scheune (w AB 1943 spotykamy też nazwę Scheuner Weg). Jest pewnym, że do 1932 roku i pomiędzy 1937 a 1943 (a pewnie i do 1945) ulica ta sięga do linii kolejowej w kierunku Dworca Głównego. Jednocześnie według AB 1934 i 1935 od ulicy Adolf Hitler Straße na Pomorzanach odchodzi ulica Marienfelder Straße i jest to ta sama ulica, która za torami (tor do Dworca Głównego pokonuje po moście, a tor kolei obwodowej pod nasypem kolejowym), nosi także nazwę Marienfelder Straße, sięgając do Berliner Straße (Mieszka I). Co ciekawe oficjalnie w spisie ulic dzielnicy Pomorzany w AB 1934 i 1935 nie ma Marienfelder Straße. W zamian spis podaje Weg nach Scheune, nie określając dokąd sięga.

5lipca pisze:...Pobieżny przegląd niemieckich planow w/g mnie wskazuje że Dobrzyńska do 1 w.św. za pierwszą i jedyną, berlińską linią kolejową rozgałęziała się na 2 drogi. Stąd może nazwa jednej z nich Scheunerweg - prowadziła ściśle do Scheune-Gumieńce,...

Faktycznie na niektórych planach, np. z 1928 droga "za pierwszą i jedyną, berlińską linią kolejową" rozgałęzia się i łączy Pomorzany z Gumieńcami, ale nie sadzę, że posiadała status ulicy, w każdym bądź razie książki adresowe nie wymieniają jej nazwy. Chyba, że uwzględnimy jej fragment przy Berliner Straße pod nazwą Plätschbach-allee (Lednicka) na jednym z planów z końca lat trzydziestych XX wieku.

5lipca pisze: ...Pobieżny przegląd niemieckich planow w/g mnie wskazuje że Dobrzyńska do 1 w.św. za pierwszą i jedyną, berlińską linią kolejową rozgałęziała się na 2 drogi. Stąd może nazwa jednej z nich Scheunerweg - prowadziła ściśle do Scheune-Gumieńce, zaś druga (ktorej część stanowi obecna Białowieska) biegła w stronę cegielni Marienfeld i obecnej ul.MieszkaI...

A tak mniej więcej wyglądało to w 1790, gdy w okolicy jeszcze nie słyszano o projekcie poprowadzenia kolei żelaznej z Berlina do Szczecina, a chłopi z Pomorzan uprawiali swoje pola, lub w wolnym czasie odwiedzali krewnych we wsi Gumieńce.

Podziękowania za odpowiedź i wyrazy uznania za wiedzę zaangażowanie w temat dla "Schulz".

j propozycji...

Jeszcze jedna planie..

Ja tu niczego nie twierdzę, ani nawet nie sugeruję. Wystarczy badać to, co mamy do dyspozycji. Dla mnie na przykład AB-uchy są jednym z dostępnych źródeł. Są jeszcze plany, mniej lub więcej dokładne i fotografie w naszej Galerii. Jest AP przy Wojciecha, Książnica na Podgórnej. Niestety nie żyliśmy w Szczecinie „za Niemca” i tylko tą drogą możemy dzisiaj ustalić, jak to z interesującą nas ulicą było.
Reasumując, ulica Dobrzyńska jako droga wylotowa dawnej wioski Pomorzany, czyli jak to było w każdej szanującej się wiosce, a tym bardziej wiosce z udokumentowanym średniowiecznym rodowodem, Weg nach Scheune („droga do Gumieniec”), w miarę rozbudowy kolejowej infrastruktury skurczyła się do krótkiego odcinka, zatrzymując się na skraju skrótu kolejowego, jak pisze „5lipca”, prowadzącego do Dworca Głównego. I tak to zostało do naszych czasów. Czy ten obecny skrót, który teraz jako pierwszy odcina Dobrzyńską istniał już za Niemca? Według jednego z planów z początku lat czterdziestych XX w. kopać zaczęli Niemcy i doszli do Dobrzyńskiej. Wygląda na to, ze skończyli Polacy, ale ja na kolejnictwie to się nie znam, od tego są eksperci, nawet tu, na Sedinie. Co do tego mostu i przepustu pod torami, to proszę popatrzeć na dostępny wszystkim plan z 1936 roku w naszej galerii (Szczecin 1900-1945 - Plany miasta>Stettin 1936 r.). Proszę tylko pamiętać, że gospodarz galerii wymaga od nas ponownej rejestracji, ale to chyba nie problem, ja go jakoś pokonałem.
Wracając do tych mostków i tuneli, ja osobiście widzę w nasypie torów do stacji Wzgórze Hetmańskie coś jakby tunel, i to mniej więcej w miejscu, gdzie dzisiaj jest kładka łącząca 9-go Maja z Białowieską. Nie wiem ile razy przerzucano tam ziemię, budując te wszystkie pudełka, zwane dalej Osiedlem Wzgórze Hetmańskie. Jak się spojrzy na Google Maps tego rejonu, to z biedą można sobie odtworzyć dawny przebieg dróg (porównując z planem z 1936 i wcześniejszymi). I tak, nieistniejący ciąg dalszy dzisiejszej Dobrzyńskiej faktycznie osiąga poprzez ulicę Reczańską i Zieloną główną ulicę Gumieniec, ulicę Krakowską (Dorfstraße), a dalszy ciąg dzisiejszej Białowieskiej poprzez teren Cmentarza Centralnego dawną wioskę Świerczewo. Co do Gumieniec (też zresztą z udokumentowanym średniowiecznym rodowodem). Niestety nie ma tam odpowiednika ulicy „Weg nach Scheune” z Pomorzan. Dokładnie przejrzałem AB-chy i plan tej dzielnicy z końca lat 30-tych XX w. Droga wylotowa w kierunku Pomorzan to obecna Zielona (Bartmann Straße) i Reczańska (Kurth-Kreth Straße), żadnego powiązania z „Pommerensdorfweg(str)”. Jedyny „Weg”, jaki tam się zachował, to „Weg nach Gut Wendorf” w AB z 1930 roku (Gut Wendorf to tam, gdzie dzisiaj Salezjanie mają swój kościół i szkołę przy Ku Słońcu), dzisiejsza ulica Dworska. Wracając na Pomorzany. Pozostaje nam do wyjaśnienia, dlaczego nazwa ulicy Marienfelder Straße w latach 1934-1935 występuje na odcinku obecnej ulicy Dobrzańskiej, i to nie tylko w AB-chach, jak pisałem, ale też na planach (choćby na wspomnianym wyżej z 1936 roku, a także nawet na późniejszych). Mam nadzieję, że ktoś to nam wyjaśni.

5lipca pisze:Jeszcze jedna kwestia:

Schulz pisze:(tor do Dworca Głównego pokonuje po moście, a tor kolei obwodowej pod nasypem kolejowym),

Na jakiej podstawie twierdzenie Schulza o istnieniu tunelu w nasypie kolejowym koleji obwodowej? Most raczej istniał, chociaż dowodu na jego istnienie nie widziałem. Nawet na planie..

Tunel, a raczej wiadukt pod torami kolei obwodowej jednak istniał. Wystarczyło przejść przez przejście po torach na teren Osiedla Wzgórze Hetmańskie, i po zejściu schodami z nasypu właściciel pierwszej działki przy torach po lewej stronie potwierdził istnienie „jeszcze po wojnie tunelu pod torami”, usytuowanego ok. 20-30 metrów na północ od obecnej przeprawy przez tory. Fakt ten potwierdziło kolejnych dwóch mieszkańców Pomorzan (wszyscy trzej po sześćdziesiątce, w tym jeden na pewno po osiemdziesiątce, jak sam przyznał, syn kolejarza, który po wojnie pracował na tych torach). Jeden z nich uświadomił mnie nawet, że od strony Pomorzan nad torami były mosty, ale zostały zniszczone podczas wojny. Podobno są tam jakieś ślady. Trzeba będzie sprawdzić. Dzisiaj zabrakło mi czasu. Oprócz aktualnych zdjęć w załączeniu próba odtworzenia dawnego wiaduktu.

Schulz pisze: od strony Pomorzan nad torami były mosty, ale zostały zniszczone podczas wojny. Podobno są tam jakieś ślady. Trzeba będzie sprawdzić.

Pełna satysfakcja! Teraz już nie muszę sprawdzać śladów po moście nad linią Berlin-Szczecin. Przy okazji wygląda na to, że skrót do Dworca Gł. budowano już po wojnie, bo ten uroczy filmik nie wspomina o trzecim moście na przedłużeniu Dobrzyńskiej.

Siemanos.

Myślę, że do toczącej się dyskusji przydadzą się poniższe fragmenty map:


Fragment niemieckiej mapy topograficznej 1:25000 z 1938 r. - Arkusz 2553 Stettin


Ten sam fragment mapy, ale tu już powojenne dopiski wykonane przez polskich kartografów.

P.S. Przepraszam, że nie są to załączniki, ale były zbyt duże żeby przeskoczyć, stąd zaparkowałem je na serwerze zewnętrznym. W tym przypadku jakość i wielkość skanu ma znaczenie kluczowe. Jeżeli Admin chce to zaparkować na serwerze Sediny to ja nie mam nic przeciwko temu. Ja nie mam takich uprawnień.

Astra28 pisze:Jeżeli Admin chce to zaparkować na serwerze Sediny to ja nie mam nic przeciwko temu. Ja nie mam takich uprawnień.

Ładny plan - a poproszę o kontakt mailowy admin(at)sedina.pl

ł się z zainteresowaniem niektórych osób w tym szczególnie "zawziętego" (pozytywnie) "Shulza".
Mieszkam daleko od Pomorzan ale też byłem na rekonesansie w tym temacie w Poniedziałek 06.09. Planowałem krmor

Reasumując,
Czy wykop powstawał wcześniej,

5lipca pisze:Reasumując, porównanie planu Pomorzan "Shulza" z 1790 z planami zawierającymi linię berlińską z 1843r wskazuje, że rozwidlenie Marienfelderstr i Scheunerweg po powstaniu linii kolejowej następowało dalej.

Powiem inaczej, porównując plan Pomorzan z 1790 oraz z 1879 (to ten z ok. 1880 5lipca), z planem z roku 1910, a nawet z planem z 1928, wyraźnie widać, że rozwidlenie dróg do Gumieniec i Marienfelde istniało do końca lat dwudziestych XX wieku tuż za linią kolei Berlin-Szczecin. Dopiero wtedy, jak widać to na planie sieci tramwajowej z 1929 roku, zamieszczonym w naszej galerii, przygotowano nasyp i wykop pod łącznik linii berlińskiej z koleją obwodową, a także zaprojektowano wiadukt pod nasypem dla przedłużenia drogi do Gumieniec. Wszystko to skutkowało likwidacją odcinka drogi do Marienfelde pomiędzy linią berlińską a łącznikiem kolei obwodowej. Rozwidlenie dróg do Gumieniec i Marienfelde od początku lat trzydziestych ub. wieku usytuowano za wiaduktem pod nasypem łącznika (czyli od strony Gumieniec). Wiadukt zachował się po wojnie, gdyż występuje na planach z 1947-48, a także z 1956. W pierwszym przypadku (plan z 1947 i z 1947 [1948]), wyraźnie zaznaczono, ze tor kolejowy łącznika biegnie po wiadukcie. W drugim (plan z 1956) co prawda nie zaznaczono torów kolejowych (jak wiemy wszystko było wtedy tajne-wróg czuwał), ale wiadukt musiał istnieć, gdyż ulica Dobrzyńska sięga aż na wysokość dzisiejszych zabudowań Tesco. Wiadukt pod łącznikiem prawdopodobnie zasypano pod koniec lat pięćdziesiątych XX w., gdyż na planie z 1960 (tory jeszcze utajnione!), ulica Dobrzyńska kończy się przed nasypem łącznika. Skądinąd wiemy, że i tak nie sięgała do tego wiaduktu, bo jak ustalił 5lipca, po oddaniu w grudniu 1948 łącznicy Ustowo-Szczecin Gł., definitywnie odcięto Dobrzyńską od Gumieniec. Do jej odcięcia przyczyniło się również nieodbudowanie zbombardowanego mostu nad linią Berlin-Szczecin.

Nie

5lipca pisze:Nie no dzięki, ciekawe materiały. Nie wiem jak inni ale ja "wymiękam", jaki łacznik, ktory nasyp oraz wykop i nad czym wiadukt?! No ale sprobuję jutro, pozdrawiam!

Ja rozumiem, ze temat leci od ładnych paru dni, ale chyba już każdy chwycił, że:
1. Kolej obwodowa, to ta, która leci wokół Śródmieścia, czyli Szczecin Dworzec Główny-Trzebież .
2. Łącznik to u mnie linia kolejowa biegnąca obok Wzgórza Hetmańskiego i łącząca linię kolejową Berlin-Szczecin z koleją obwodową Szczecin Dworzec Główny -Trzebież, a obecnie w miarę potrzeby z innymi liniami kolejowymi zza Odry i Regalicy.
3. Nasyp, to nasyp łącznika łączącego linię kolejową Berlin-Szczecin z koleją obwodową Szczecin Dworzec Główny -Trzebież, a obecnie w miarę potrzeby z innymi liniami kolejowymi zza Odry i Regalicy.
4. Wykop to odcinek linii kolejowej biegnącej obok Wzgórza Hetmańskiego i łączącej linię kolejową Berlin-Szczecin z koleją obwodową Szczecin Dworzec Główny -Trzebież, a obecnie w miarę potrzeby z innymi liniami kolejowymi zza Odry i Regalicy.
5. Wiadukt to u mnie wiadukt pod nasypem linii kolejowej biegnącej obok Wzgórza Hetmańskiego i łączącej linię kolejową Berlin-Szczecin z koleją obwodową Szczecin Dworzec Główny-Trzebież (a obecnie w miarę potrzeby z innymi liniami kolejowymi zza Odry i Regalicy), przez który przed laty można było z Pomorzan dostać się na Gumieńce lub dojść do ulicy Marienfelderstraße.
6. ...[tu dopiszę, jak będą następne wątpliwości].
(-) Schulz