(artykuł) Najstarsze nazwy ulic i inne nazwy miejscowe dawn

mirekjot
Posty: 1039
Rejestracja: 17 gru 2004, o 12:32

Re: (artykuł) Najstarsze nazwy ulic i inne nazwy miejscowe dawn

Postautor: mirekjot » 4 sty 2017, o 19:53

Dolaczam jeszcze fotografie z sedinowej Galerii BI - jeden z widokow Bredower Brucke na Vulkanstr., jak podejrzewam - z ok. 1915 roku.
01_-_Alte_Bredower_Klappbrucke_-_013B_1916.jpg
Awatar użytkownika
Schulz
Expert
Posty: 1381
Rejestracja: 10 lis 2005, o 22:16
Lokalizacja: Stettin-Scheune, Berliner Chaussee

Re: (artykuł) Najstarsze nazwy ulic i inne nazwy miejscowe dawn

Postautor: Schulz » 7 sty 2017, o 00:14

mirekjot pisze:Przeglądając hasła Encyklopedii Szczecina pomeranica.pl moją wątpliwość wzbudziło hasło "Bredower Brücke ".
Rozumiem, że chodzi o hasło „Wiadukt na Druckiego-Lubeckiego" (http://encyklopedia.szczecin.pl/wiki/Wi ... Lubeckiego), które opracował autor Janusz Światowy. Z tego, co wiem, to prowadzi on stronę o historii komunikacji w Szczecinie. Bardzo ciekawa, ale w opisie to on nie jest konsekwentny. W jednym miejscu pisze, że "most wybudowano prawdopodobnie w latach 1890 - 1900" (http://www.swiatowy.org/bilety/most/most.html), i to powiela w haśle dla Encyklopedii, ale dalej, opisując działania miasta w zakresie komunikacji w 1926 roku pisze, że: "Podjęto również decyzję o przebudowie trasy do Frauendorf (Golęcin) i budowie dalszego odcinka trasy tramwajowej na Gotzlow (Gocław). Była to wielka inwestycja i duży wysiłek finansowy związany z budową wieloprzęsłowego stalowego wiaduktu tramwajowo-drogowego nad niecką terenów stoczniowych" (http://www.swiatowy.org/bilety/1920/1920.html). W świetle powyższego, a także analizy dostępnych mi planów i ksiąg adresowym śmiem twierdzić, że stalowy wiadukt na Druckiego-Lubeckiego powstał na przełomie 1926/27 roku, po tym jak podjęto w 1926 roku decyzję o przebudowie trasy do Frauendorf (Golęcino) i budowie dalszego odcinka trasy tramwajowej do Gocławia. Była to dość spora inwestycja polegająca m. In. na budowie wieloprzęsłowego stalowego wiaduktu tramwajowo-drogowego nad niecką terenów stoczniowych (to ta słynna "Dolina Śmierci" w 1945 r. położona wzdłuż Metzstraße (Kołobrzeska). Po przemieszczeniu wielkich ilości ziemi oraz wyburzeniu kilku kamienic leżących na nowo budowanej trasie, linię tramwajową poprowadzono od dworca towarowego Grabowo do Golęcina przez ulicę Karl-Liegen-Straße, późniejszą Prinzeßstraße (Stalmacha), następnie Vulkanstraße (Druckiego-Lubeckiego), i po wiadukcie nazwanym Stahlbrücke, a następnie pod kolejnym wiaduktem ulicy Metzstraße, czyli dzisiejszą ulicą Kołobrzeską), i dalej wzdłuż Sedanstraße (Księdza Wacława Blizińskiego) do wylotu Alte Vulkanstraße (Ludowa), którą dochodziła do zajezdni Golęcino, omijając tereny stoczni "Vulcan".
W księgach adresowych, a właściwie na planie do Adressbucha z 1927 roku (potem w skrócie AB), pojawia się nazwa wiaduktu "Stahlbrücke", jednak w spisie ulic w kolejnych księgach adresowych nazwa ta występuje dopiero od 1930 roku. Natomiast już w AB z 1927 roku zasięg ulicy Vulkanstraße sięga do Stahlstraße (była to ulica później zwana Weißenburgstraße, położona poniżej ulicy Kołobrzeskiej od strony ulicy Ludowej). Faktycznie na dostępnych mi planach (oprócz jednego), ani na planach w AB-uchach oraz w treści AB-uchów nie występuje dla Stahlbrücke nazwa Bredower Brücke. Spotkałem ją raz jeden na planie „Plan der Stadt Stettin”, Maßstab 1:10000 (wydany przez Katasteramt Stettin, 1941 na bazie planu o skali 1:5000).
Wracając do starego mostu zwodzonego na Vulkanstraße (jego nazwa brzmiała Alte Bredower Klappbrücke). Kiedy powstał nie wiem. Musiał istnieć już w 1879 roku, gdy powstała konna linia tramwajowa do Golęcina. Czy już był zwodzony też nie wiem, ale musiał istnieć także wcześniej, gdyż była to droga do Polic, i musiał być most na kanale fabrycznym. Po raz pierwszy widzimy go na planie miasta z 1886 roku. Nazwa Toepfer Canal występuje jeszcze na planie z 1894 roku, potem już tylko Canal lub Kanal. Na planie pochodzącym z AB 1899 widać mijanki dla jadących z przeciwka elektrycznych tramwajów - przy Alte Bredower Klappbrücke i przy wjeździe na ulicę Bredower Straße (Rugiańska).
Na żadnym planie nie znalazłem nazwy Stich-Kanal. Stary kanał Toepfera zasypano prawdopodobnie pomiędzy rokiem 1920 a 1926.
Skąd autor hasła powziął informację o zniszczeniu wiaduktu Stahlbrücke przez wycofujące się wojska niemieckie nie wiem. Ja w haśle o szczecińskich obozach przesiedleńczych Niemców (http://encyklopedia.szczecin.pl/wiki/Pu ... 1945-1947)) - Punkt Zborczy nr 4., Drzetowo), oparłem się na wspomnieniach Prezydenta Zaremby, który opisując tzw. „Dolinę Śmierci” pisze o zwalonym przęśle wiaduktu od północnej strony uniemożliwiającym kontynuację trasy tramwajowej do Gocławia. Jak wiemy zmusiło to władze miasta do wybudowania nowego odcinka trasy tramwajowej skrajem doliny.
Załączniki
Alte Bredower Klappbrücke (Neuer Plan von Stettin, 1894, fragment planu)
Alte Bredower Klappbrücke (Neuer Plan von Stettin, 1894, fragment planu)
Alte Bredower Klappbrücke (Plan von Stettin und Umgegend, 1899 In: Stettiner Adreßuch 1899, fragment planu)
Alte Bredower Klappbrücke (Plan von Stettin und Umgegend, 1899 In: Stettiner Adreßuch 1899, fragment planu)
Katasteramt Stettin 1:10000 (Plan der Stadt Stettin, 1941, fragment planu)
Katasteramt Stettin 1:10000 (Plan der Stadt Stettin, 1941, fragment planu)
Ostatnio zmieniony 11 sty 2017, o 00:14 przez Schulz, łącznie zmieniany 1 raz.
mirekjot
Posty: 1039
Rejestracja: 17 gru 2004, o 12:32

Re: (artykuł) Najstarsze nazwy ulic i inne nazwy miejscowe dawn

Postautor: mirekjot » 8 sty 2017, o 16:37

Tak, chodzi o hasło „Wiadukt na Druckiego-Lubeckiego". Po wpisaniu w wyszukiwarke "Bredower Brücke" jest przekierowanie do tej wlasnie strony. Z tego blednego moim zdaniem "skojarzenia" obu hasel wziela sie moja watpliwosc. Dziekuje Ekspertowi za odpowiedz, w pelni mnie ona zadawala. Tym bardziej, iz pokrywa sie z moimi wlasnymi ustaleniami. Ale takze utwierdza w przekonaniu, ze internet nie jest najlepszym zrodlem wiedzy, choc nie zawsze wynika to ze zlej woli kogokolwiek. Niemniej, nieprawdziwych informacji na temat samego tylko Szczecina pojawia sie niemalo i sprawia coraz wiecej problemow tym, ktorzy przyjmuja je za tzw. dobra monete. Nie mam zludzen co do tego, ze lepiej nie bedzie, dobrze wiec, ze jest takie miejsce wymiany mysli, jak Sedina.pl :D

Wracajac do "Bredower Brücke" - z nazwa Stichcanal dla kanalu, nad ktorym byl przerzucony, spotkalem sie w jednej z gazet z 1888, przy okazji notatki o remoncie/przebudowie tego mostu. Wymieniono tez nazwe samego mostu - Toepffer'chen Brücke. Poniewaz w okolicy nie znalazlem innego, przyjalem, ze chodzi wlasnie o Bredower Klappbrücke. Rozumiem, ze okreslenie "Alte" zyskal Bredower Klappbrücke znacznie pozniej.

Z moich ustalen wynika ponadto, ze linię tramwajową do Golęcina poprowadzono nowa trasa - od dworca towarowego Grabowo przez Karl-Liegen-Straße, późniejszą Prinzeßstraße (Stalmacha), (Neue) Vulkanstraße (Druckiego-Lubeckiego), Stahlbrücke, a następnie pod Metzstraße (Kołobrzeska) i dalej przez Sedanstraße (Blizińskiego) do Alte Vulkanstraße (Ludowa) w latach 1925-26, a w kwietniu '26 jezdzily nia juz wozy siodemki. Poniewaz do tego czasu stara trasa przez Alte Vulkanstr. musiala byc przejezdna dla tramwajow, wiec sklonny jestem myslec, ze rozbiorka drewnianego Bredower Brücke raczej nastapila nie wczesniej, niz ukonczono trase przez (Neue) Vulkanstr.

Linia tramwajowa do Goclawia zostala podzielona na dwie czesci - z przesiadka w poblizu czesciowo zarwanego Stahlbrucke - po nalocie w koncu sierpnia 1944. Ten stan utrzymywal sie takze po II wojnie, gdzie rowniez obowiazywala przesiadka z pokonaniem na piechote wawozu, w miejscu brakujacego fragmentu Stahlbrucke - do ktorego przylgnela nazwa "Dolina smierci" (bardziej na skutek rozpadajacych sie, prowizorycznych schodow, niz rzekomo mnogich w tym miejscu napadow, ktore w owym czasie zdarzaly sie wszedzie).

Co do nazwy "Bredower Brücke" na zaprezentowanym przez Eksperta fragmencie planu z 1941 rzecz jest dla mnie o tyle ciekawa, ze to jedyny przypadek z nazwa "Bredower Brücke" dla tego miejsca, jaki spotkalem. Pharus-Plan z 1941 nazywa ten wiadukt tradycyjnie, czyli "Stahlbrücke".
Bogus
Posty: 1887
Rejestracja: 3 lis 2004, o 18:48

Re: (artykuł) Najstarsze nazwy ulic i inne nazwy miejscowe dawn

Postautor: Bogus » 9 sty 2017, o 01:43

Znalazłem coś na temat omawianych mostów.
Śledząc zapisy w Adressbuchach można wywnioskować, że kanał cementowni pod Vulkanstr. został zasypany ok. 1922 r. a więc jeszcze przed wybudowaniem Stahlbrücke.
Co do jego najwcześniejszego śladu na mapie, to dopatrzyłem się go na planie Danneberga (1879?):
https://commons.wikimedia.org/wiki/File ... lution.jpg
Ale, żebyście nie myśleli, że wszystko jasne, to wrzucam dwa frag. planów, pierwszy z 1879 (inny od tego z Wikimedii) i drugi z 1892 r., gdzie kanał przy cementowni ma różne kształty, co by wskazywało, że most zmieniał swą lokalizację.
Bredower Br.-1879.jpg
Bredower Br.-1892.jpg
Dziwne jest, że plan z 1879 i plany Schulza z lat 1894 i 1899 są bardziej zbieżne, niż plan z 1892. Czyżby odcinek kanału równoległy do Vulkanstr. był zasypany po pierwszym wykonaniu a następnie odtworzony na nowo? A może datowanie planów jest błędne?
Jeszcze chciałem się odnieść do informacji o kanale Toepfera. Sądzę, że kanał cementowni Stettin-Bredower Portland-Cement Fabrik i kanał Toepfera to raczej dwa różne kanały, choć przez pewien czas były połączone ze sobą (do czasu budowy Bahnhof Grabow).Ten drugi znajdował się bliżej granicy Grabowa i zbudowany został w oparciu o główne ujście potoku Osówki (Mühlenbach). Został on wcześniej zasypany na odcinku po zachodniej stronie ulicy i bezpośredni pod nią, niż kanał cementowni.
Bredower Br.-1894.jpg
I na koniec odniesienie do Stahlbrücke (mam nadzieję, że ucieszy mirkajota):
Stahlbruecke -.jpg
Przy okazji wyjaśnić można pochodzenie nazwy mostu. Otóż nie chodzi o most stalowy tylko o most Stahla, którego patronem został zasłużony dyrektor handlowy stoczni Vulkan, Hermann Josef Stahl (23.10.1839-16.04.1927).
Zapewne również Stahlstr. miała upamiętnić tę postać.
mirekjot
Posty: 1039
Rejestracja: 17 gru 2004, o 12:32

Re: (artykuł) Najstarsze nazwy ulic i inne nazwy miejscowe dawn

Postautor: mirekjot » 9 sty 2017, o 22:25

Dziekuje Kol. Bogus za te informacje. Wszystko to bardzo ciekawe, ale jednoczesnie trudne do tzw. ogarniecia. Wprawdzie niewiele juz chyba wniose w kwestii samego Bredower Klappbrücke, niemniej kilkoma jeszcze uwagami sprobuje sie podzielic.

Linkowany plan 1879 z wikimedii oceniam na starszy - albowiem dworzec wroclawski "odpalony" w 1877 przedstawiony jest tam jeszcze jako projektowany. Fikusne zawijasy z data 1879 traktowalbym jako dopisek, byc moze wlasciciela.

W kwestii nazewnictwa interesujacego nas kanalu okalajacego tereny ponizej fabryki cementu, nad ktorego polnocna odnoga zawisl przedmiotowy most, jestem zdania, ze nazweToepffer-Kanal mozna przypisac jego calosci. Na przegladanych przeze mnie planach, ta nazwa opisywano a to polnocna odnoge, a to poludniowa, tak jakby poszczegolni wydawcy nie mogli sie zdecydowac, ktory to kanal, takze po przewaniu jego ciaglosci pod stacje towarowa.

Co do planu z 1892, mam wrazenie ze fragment kanalu jest niedodrukowany lub usuniety.

Kwestia rozbiorki mostu drewnianego jest dosc frapujaca. Pytanie - czy zastapienie go grobla nastapilo przed budowa Stahlbrucke i przerzuceniem linii tramwajowej na Neue Vulkanstr. w 1926, czy juz po? Przegladajac rozmaite archiwa pod katem historii trakcji tramwajowej nie trafilem na wzmianke o jakiejkolwiek przerwie w ruchu na tym odcinku, badz tez o prowadzeniu jakichkolwiek robot torowych. Naturalnie - moglem po prostu do nich nie dotrzec lub takowe sie nie zachowaly.

Natomiast dolaczone zdjecie tramwaju na Stahlbrucke to rzeczywiscie perelka. Oceniam je na 1926, moze jeszcze poczatki 1927. Nie mialem do tej pory mozliwosci zobaczenia tego miejsca "na wlasne oczy". Dziekuje za tak mila dla mnie niespodzianke. Podobnie wartosciowa jest dla mnie informacja o patronie Stahlbrucke. Tej rzeczy zwyczajnie nie wiedzialem.
Awatar użytkownika
Schulz
Expert
Posty: 1381
Rejestracja: 10 lis 2005, o 22:16
Lokalizacja: Stettin-Scheune, Berliner Chaussee

Re: (artykuł) Najstarsze nazwy ulic i inne nazwy miejscowe dawn

Postautor: Schulz » 11 sty 2017, o 01:03

mirekjot pisze:
Linkowany plan 1879 z wikimedii oceniam na starszy - albowiem dworzec wroclawski "odpalony" w 1877 przedstawiony jest tam jeszcze jako projektowany. Fikusne zawijasy z data 1879 traktowalbym jako dopisek, byc moze wlasciciela.
Według katalogu planów miasta Szczecina wydanego w 1989 roku przez AP w Szczecinie, Muzeum Narodowe w Szczecinie, i wówczas jeszcze Wojewódzką i Miejską Bibliotekę Publiczną, plan jest opisany na s. 52, poz. 107, i jest datowany na lata 1874-75 (Gezeichnet Tessmar, Verlag Dannenberg, Stettin; Lith. und Druck von H. Hochstetter, Stettin; Maßstab 1:25000 [MNS-H, sygn. 484]). Swojego czasu dostałem w Archiwum od św. pamięci Mieczysława Stelmacha dość dobrą fotokopię wykonaną przez J. Matuszewskiego. O tym dopisku myślę podobnie, pewnie właściciela.
Przy okazji chciałbym uprzejmie donieść, że poprawiłem w treści swojego posta datę jednego z planów z 1884 na 1886. Ja także nie znam planu z 1884, w pośpiechu pomyliłem datację.
Załączniki
Stettin und Umgegend [1874-1875]
Stettin und Umgegend [1874-1875]
Awatar użytkownika
szmurlo
Posty: 14
Rejestracja: 9 sie 2006, o 17:54
Lokalizacja: Bredowerstrasse

Re: (artykuł) Najstarsze nazwy ulic i inne nazwy miejscowe dawn

Postautor: szmurlo » 9 sie 2017, o 13:17

A ten dymiący komin po lewej stronie mostu? Co to jest? Jakaś kuchnia pod mostem?

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 5 gości